ნილ არმსტრონგი

ნილ არმსტრონგი (ინგლ. Neil Armstrong) (დ. 5 აგვისტო, 1930, უაპაკონეტი, ოჰაიოს შტატი), აშშ-ის კოსმონავტი მფრინავი, სამხედრო-საზღვაო ფლოტის ოფიცერი. სპეციალობით ავიაციის იმჟინერი.

ბიოგრაფია [რედაქტირება]

აქვს აერონავტიკის ბაკალავრის და აეროკოსმოსური კვლევების მაგისტრის ხარისხი.

1947–1952 წლებში მსახურობდა საზღვაო ავიაცაში. 78 საბრძოლო გაფრენა კოერის ომში. 1972–1979 წლებში იყო აეროკოსმოსური კვლევების პროფესორი ცინცინატის უნივერსიტეტში. 1962 წელს მიიღო ასტრონავტის სტატუსი. 1966 მარტში იყო ხომალდის „ჯემინი 8“ მეთაური. 1969 წელს იყო „აპოლო 11“-ის მეთაური, პირველი ადამიანი რომლმაც ფეხი დადგა მთვარის ზედაპირზე.

კარიერა [რედაქტირება]

ნილ არმსტრონგი მთვარეზე

1962 წელს არმსტრონგი შერჩეული იქნა NASA-ს მიერ.

1969 წელს ხელმძღვანელობდა მისიას „აპოლო 11“ ედვინ ალდრინთან (მთვარეზე დასაჯდომი კაპსულა „არწივის“ პილოტი) და მაიკლ კოლინთან (მმართველ ხომალდ „აპოლო 11“-ის პილოტი) ერთად. „აპოლო 11“-მ დატოვა კენედის კოსმოსური ცენტრი (ფლორიდა) 16 ივლისს 1969 წელს და 4 დღეში, 20 ივლისს დაეშვა მთვარის ზედაპირზე, ე. წ. „წყნარ ზღვაზე“ მთელი მსოფლიო პირდაპირ ეთერში ადევნებდა თვალს ტელევიზორში. მთვარეზე დასაჯდომი კაფსულიდან „არწივი“ ნილ არმსტრონგი გამოდის ხაზზე: „ ჰიუსტონ, წყნარი ზღვის ბაზა. არწივი დაჯდა...“

21 ივლისს 1969 წ დილას არმსტრონგი ჩამოდის ხომალდიდან 2 საათსა 56 წუთსა და 15 წამს UTC და პირველი დგამს ფეხს მთვარეზე. ამ დროს იძახის ისტორიულ სიტყვას:

„That's one small step for man, one giant leap for mankind.“^[1]

„ეს პატარა ნაბიჯი ადამიანისთვის, არის დიდი ნახტომი კაცობრიობისთვის.“

15 წუთის შემდეგ მას უერთდება ედვინ ალდრინი, რომელთან ერთადაც აღმართავს აშშ-ს სახელმწიფო დროშას. შემდეგ გააგრძელეს მთვარის გარშემო ტრიალი მესამე ასტრონავტ მაიკლ კოლინთან ერთად. ამ 3 ასტრონავტს შორის არმსტრონგი არჩეული იქნა პირველ კაცად, რომელსაც მთვარეზე უნდა გაევლო, რადგან იგი ჩვეულებრივი მოქალაქე იყო და არა სამხედრო როგორც მისი ორივე თანაშემწე. არმსტრონგმა მთვარეზე გაატარა 2 ს და 31 წ, გაიარა 250 მ. დედამიწაზე დაბრუნდნენ 24 ივლისს, თან წამოიღეს რამდენიმე ქვის ნატეხი შესასწავლად.

ინფორმაციის წყარო: http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%9A_%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%98

პატარა ნაბიჯი, რომელსაც კაცობრიობისთვის “გიგანტური ნახტომი” ეწოდა

ამ დღეებში მთელი მსოფლიო იხსენებს სამეცნიერო მიღწევას, რომელიც კაცობრიობის ისტორიაში ერთ-ერთ უდიდეს მოვლენად არის აღიარებული: 40 წლის წინ, 1969 წლის 20 ივლისს (ევროპასა და აზიაში უკვე 21 ივლისი იყო) ადამიანმა პირველად დააბიჯა მთვარეზე. ეს პატივი, როგორც ცნობილია, ამერიკელ ნილ არმსტრონგს ერგო. მომდევნო წლებში, შეერთებულმა შტატებმა კიდევ ხუთჯერ გააგზავნა ასტრონავტები დედამიწის ბუნებრივ თანამგზავრსა და მის უახლოეს ციურ სხეულზე. თუმცა “აპოლო 11” - პირველი პილოტირებული მისია, რომლის საბოლოო მიზანიც მთვარეზე დაჯდომა იყო - მაინც განსაკუთრებით აღიბეჭდა ასობით მილიონი ადამიანის მეხსიერებაში 40 წლის წინ, თუ მომდევნო წლებში ნაჩვენები ფოტოსურათების, ვიდეოჩანაწერების, ასტრონავტების მონათხრობის, ათასგვარი შეფასებების მეშვეობით.

“პატარა ნაბიჯი ადამიანისთვის და გიგანტური ნახტომი კაცობრიობისთვის” - ეს, მართლაც ისტორიული სიტყვები “აპოლო 11”-ის ეკიპაჟის მეთაურმა, ნილ არმსტრონგმა წარმოთქვა, პირველმა ადამიანმა მთვარეზე. მას 19 წუთში შეუერთდა მთვარის მოდულის პილოტი ედვინ ოლდრინი, რის შემდეგაც ასტრონავტები ორ საათზე მეტი ხნის განმავლობაში სწავლობდნენ მთვარის ზედაპირზე მოძრაობის პირობებს, იღებდნენ მთვარის ქანების ნიმუშებს. მათვე დადგეს საცდელი ხელსაწყოები და მწვერვალის, თუ სხვა ძნელად მისადგომი ადგილების დამპყრობთ როგორც სჩვევიათ, დაპყრობილი ციური სხეულის ზედაპირზე აღმართეს მშობლიური შეერთებული შტატების დროშა.

ნილ არმსტრონგი მთვარეზე

“ეს იყო ეპოქალური მნიშვნელობის მოვლენა!” - ამბობს ცნობილი მეცნიერი, საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის პროფესორი, გენერალ-მაიორი ელგუჯა მეძმარიაშვილი, რომელიც ჯერ კიდევ საბჭოთა პერიოდში მუშაობდა კოსმოსური ტექნიკის მთავარ კონსტრუქტორად, შემდეგ კი, საქართველოს მიერ დამოუკიდებლობის დაბრუნების შემდეგ, ევროპასთან თანამშრომლობას შეუდგა, შექმნილი აქვს სტრატეგიული რეფლექტორები სატელეკომუნიკაციო თანამგზავრებისათვის. 40 წლის წინანდელი მოვლენის “ეპოქალურად” შეფასების განმარტებისას, მეძმარიაშვილი მიგვითითებს, რომ “ყველაფერი იყო მსოფლიოში, ყველა ნაციას ჰქონდა თავის ისტორიაში ჩადებული ის, რაც კაცობრიობას ჰქონდა მსოფლიო ისტორიაში ასახული. მაგრამ არ იყო ერთი: ადამიანი არ იყო გასული დედამიწის მიზიდულობიდან და არ იყო არც სხვა პლანეტაზე, არც ბუნებრივ თანამგზავრზე, მთვარეზე დამჯდარი. ეს იყო გარდატეხა - არა მარტო ადამიანის ცხოვრებაში, არამედ ადამიანის ფსიქიკაში, ცნობიერებაში! და ამდენად, ჩვენდა შეუგრძნობლად, ქვეცნობიერში, მან თავისი კვალი დატოვა ყველა ადამიანში”.
ელგუჯა მეძმარიაშვილი იმასაც აღნიშნავს, რომ მიუხედავად ცივი ომისა, მიუხედავად საბჭოთა კავშირის მხრიდან საინფორმაციო დივერსიისა, მაინც ვერ დამალეს საინფორმაციო საშუალებებში ასეთი დიდი მნიშვნელობის, გრანდიოზული მნიშვნელობის მოვლენა, როგორიც იყო ადამიანების ჩასვლა მთვარეზე.

ქართველმა მეცნიერმა ახსენა, რომ კაცობრიობის ერთ-ერთი უდიდესი სამეცნიერო მიღწევის პოლიტიკურ ფონს აშშ-სა და საბჭოთა კავშირს შორის მწვავე დაპირისპირება ქმნიდა.

60-ანი წლების ამბიციური კოსმოსური პროექტები ამერიკელების და საბჭოელებისთვის პრესტიჟის საკითხი იყო: ამ სფეროში უპირატესობას უნდა წარმოეჩინა სისტემის სამეცნიერო-ტექნიკური, თუ იდეოლოგიური უპირატესობა. საბჭოთა კავშირის მიერ 1957 წელს პირველი თანამგზავრის, “სპუტნიკის” გაშვებამ შოკივით იმოქმედა დასავლეთზე. მას მორიგი შოკი მოჰყვა: კაცობრიობის ისტორიაში პირველი ადამიანის კოსმოსში გაშვებაც საბჭოთა კავშირმა შეძლო!

და აი, 1961 წლის 12 აპრილიდან - ანუ კოსმოსში იური გაგარინის გაფრენიდან სულ თვენახევარში - შეერთებული შტატების პრეზიდენტ ჯონ ფიცჯერალდ კენედის განცხადებამ ცხადჰყო, რომ მისი ქვეყანა არ აპირებდა, დაკმაყოფილებოდა “ჩამორჩენილის” პოზიციას. პრეზიდენტმა კენედიმ 1961 წლის 25 მაისის გამოსვლაში აშშ-ის მიზნად დაასახელა ადამიანის არათუ კოსმოსურ სივრცეში, არამედ მთვარეზე გაგზავნა და მისი მშვიდობიანად, დედამიწაზე დაბრუნება 60-ანი წლების მიწურულამდე...

ედვინ ოლდრინის ფეხსაცმლის ანაბეჭდი მთვარის ზედაპირზე

ასე აგორდა გრანდიოზული პროექტი, რომელშიც შეერთებულმა შტატებმა მილიარდობით დოლარი დახარჯა და რომლის ფარგლებშიც დედამიწის ბუნებრივ თანამგზავრზე ჯერ კოსმოსური ზონდები, ხოლო მოგვიანებით ასტრონავტებიც გააგზავნა.